İslam dini faiz konusunda son derece hassas olan bir yapıya sahiptir. Bu dine mensup dindar insanların hayatlarının hiçbir aşamasında faiz ile ticaret ya da yatırım yapmamaktadır. Bu konu açısından hassas olan katılım bankaları müşterilerine faizsiz işlemler sunmaktadır. Bu işlemlerde bankalar doğrudan ticaretin içinde yer almaktadır. Böylece sadece ticaret ilişkisinde bulunulduğundan, yapılan alışverişe haram da karışmamış olur. Katılım bankaları tarafından verilen kar payı da aynı şekilde pek çok kişi tarafından merak edilen konular arasında yer almaktadır. Pek çok Müslüman kar payı almanın caiz olup olmadığını merak etmektedir.
Faiz İle Kar Payı Arasındaki Fark Nedir?
Faiz ile kar payı arasındaki farkı anlamak için öncelikle faiz ile işlem yapan bankaların çalışma sistemlerini bilmek gerekir. Faizli sistem ile çalışan bankalar, kısmi rezerv esasına göre çalışmaktadır. Yani bu bankalar resmi olarak bulunan borçlarından daha az bir parayı ellerinde tutmaktadır. Bir rezerv olarak tutulan para bankada dururken tüketicinin borcundan daha büyük kısım müşterilere verilmektedir. Bu borç kredi olarak verilir. Yani faizli bankalar borca dayalı para üretmektedir. Hatta daha çok miktarı faiz olarak alırken daha az miktarı ise mevduat olarak müşterilerine vermektedir.
Kar Payı İçin Mudarebe Sistemi
Katılım bankaları dinde mudarabe olarak bilinen sistem ile çalışmaktadır. Bunun açıklaması ise şu şekildedir. Sermaye sahibi bankaya para yatıran kişidir. Bu sistemde banka ise işi yürüten ortak olacaktır. Helal yollar kullanılarak, ticaret yapan banka karın az kısmını almaktadır. Bu karın büyük kısmı ise sermaye sahibinin olmaktadır.
Mudarebe sisteminde bir kişinin parası vardır. Fakat kişi bu parayı nasıl değerlendireceğini bilmez. Ya da çalışma açısından vakti olmayan kişiler katılım bankalarından destek almaktadır. Böylece banka parası olan yerine çalışmaktadır. Çalışmasının payını da yani maaşını da kazanılan para içerisinden belli oranda alarak helal yoldan kazanç sağlar.
Katılım Bankalarının Diğer Bankalardan Farkı
Ülkemizde katılım bankası ile ilgili iki zıt yorum bulunmaktadır. Bu yorumlardan birisi laik kesim tarafından yapılır. Bu gruba göre şeriat gelecek ve bu bankalar insanları kandırıyor. İkinci grup ise Müslüman kesimden muhalefet olarak gelir. Bu grupta katılım bankalarının diğer bankalardan hiçbir farkının bulunmadığını düşünmektedir.
Katılım bankalarının diğer bankalardan 3 önemli farkı bulunmaktadır. Bunlardan birincisi bu bankaların dünya genelinde şeri heyetlerinin bulunmasıdır. Bu heyet sayesinde bankalarda yapılan işlemlerin din konusu sınanmaktadır. 2. Fark ise katılım bankalarının faiz ile ödünç para vermemeleridir. Ortaklık kiralama ya da alım satım ile bu bankalar kazanca destek verir. Son fark ise katılım bankaları tarafından yapılan tüm işlemler helal olmalıdır. Yani bu bankaların paraları ile içki almak ya da satmak veya sigara alıp satmak gibi haram işlemler yapılamaz.
