Türkiye; deprem riskinin en yüksek olduğu ülkelerin başında gelmektedir. Kentsel dönüşüm; deprem riskinden dolayı ortaya çıkabilecek can ve mal güvenliği kapsamında yapılabilecek en olumlu hareketlerin başında gelmektedir. Türkiye’de birçok evin eski yıllarda yapılmış olmasından dolayı herhangi bir depremde yıkılma tehlikesi bulunmaktadır. Bu sebepten dolayı, ömrünü tamamlamış, görüntüsü itibariyle rahatsız edici olan ve her şeyden önce depreme dayanıksız olduğu her halinden belli olan bu tip evlerin vakit kaybetmeden yıkılması ve yerlerine yenilerinin yapılması gerekmektedir. Bu sayede, kentlerin rahat bir nefes alması mümkün hale gelecektir. Kentsel dönüşüm sürecinde yalnızca binaların yıkılması söz konusu değildir. Buna ek olarak, otopark, yeşil alan, modern bina yapıları ve sosyal alanlar gibi birçok detayın da dikkate alınmasıyla kentsel dönüşüm; zannedilenden çok daha fazlasını vaat etmektedir. Kentsel dönüşüm; Bakanlık, Belediyeler ve Toplu Konut İdaresi gibi kurumlarla beraber devreye giren projelerdir.
Kentsel Dönüşüm Başvurusunun Yapılması
Kentsel dönüşüm kredileri, devlet tarafından verilmektedir. Buna ek olarak, başvuru sahiplerinin yaklaşık 18 ay boyunca aylık 300 ile 600 TL arasında değişen tutarlarda geri ödemesiz olmak koşuluyla kira yardımı alması mümkündür. Kentsel dönüşüm projesinde başvuru sahipleri, istedikleri inşaat mühendisleriyle çalışma hakkına sahiptir. Kentsel dönüşümün tamamlanmasının ardından evler, depreme dayanıklı hale getirilmektedir. Buna ek olarak, evlerin değerinin artışı söz konusu olmaktadır. Kentsel dönüşüm sürecinde başvuru sahiplerinin vergi muafiyetinden yararlanması söz konusu olmaktadır.
Kentsel Dönüşüm İçin Neler Yapılmalıdır?
Kentsel dönüşümün ilk aşaması, bina için deprem risk raporunun alınmasıyla başlamaktadır. Bu raporlar, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından lisanslı olarak kabul edilmiş yetkili şirketler tarafından bina sahiplerine verilmektedir. Bu konuda lisanslı kuruluşların listesine bakanlığın internet adresi üzerinden ulaşmak mümkün olmaktadır. Binanın deprem riski taşıdığının anlaşılmasının ardından devletin kentsel dönüşüm için sunduğu kredilerden faydalanma süreci başlamaktadır. Bu süreçte, ilk olarak müteahhit seçimi yapılmaktadır. Kredi çekimi ise maksimum 100 bin TL olacak şekilde daire sayısına ve metrekare başına gerçekleşmektedir. Para, müteahhidin hesabına aktarılmakta ve inşaat aşaması için kullanılmaktadır. Kişilerin binayı boşaltmasının ardından bağlı bulundukları ildeki kentsel dönüşümden görevli başkanlıklara müracaat etmesi gerekmektedir. Bu sayede, kira desteği alınabilir.
Kentsel Dönüşüm Hangi İllerde Yapılmaktadır?
Türkiye’de kentsel dönüşüm süreci, devamlı olarak yapılmaktadır. Bu bağlamda, geçmişte ve gelecekte birçok ilin kentsel dönüşüm sürecinden etkilenmesi söz konusudur. Türkiye’de 2011 yılında Kentsel Dönüşüm Yasa Tasarısı kabul edilmiştir. İstanbul, deprem riskinin en yüksek olduğu şehirlerin başında geldiği için kentsel dönüşüm projelerinin birçoğuna ev sahipliği yapmaktadır. Mega İstanbul projesi kapsamında İstanbul’un önemli merkezlerinde birçok dev kentsel dönüşüm projesi halen devam etmektedir. İstanbul’un ardından ikinci sırada İzmir gelmektedir. İzmir’de tamamlanan kentsel dönüşüm projeleri olduğu gibi birçok yerde de bu projeler devam etmektedir. Geçmişe bakıldığında, 2012 yılında aynı anda 35 ilde kentsel dönüşüm projesi devreye girmiştir. 2012’de başlayan ve yaklaşık 20 yıl devam etmesi düşünülen projelerden verim alınmaya devam edilmektedir. Adana, Kayseri, Manisa, Diyarbakır, Antalya, Trabzon, Sakarya, Kocaeli, Uşak, Tokat ve daha birçok ilde geçmişten günümüze kadar birçok kentsel dönüşüm projesi uygulanmaya devam etmektedir. Türkiye’de kentsel dönüşüm, aktif olarak sürmek zorundadır. Çünkü, Türkiye, herkesin bildiği gibi bir deprem ülkesidir. 17 Ağustos 1999 tarihindeki Marmara Depremi, ardından yaşanan Düzce ve Van depremleri; Türkiye’de kentsel dönüşümün ne kadar gerekli olduğunu bir kere daha ortaya çıkartmıştır. Can ve mal kaybının en aza indirgenmesi, bu projelerin ana konusunu oluşturmaktadır.
